Over het muurtje piepen:
Hoe krijgen we onze aanbestedingen duurzamer?
In deze rubriek komen de aha-ideeën van vandaag en morgen aan bod
Ecologie en duurzaam, het zijn twee containerbegrippen die niet weg te denken zijn uit onze maatschappij.
Ook als wegbeheerder ontsnappen we niet aan die evolutie. In het buitenland duiken al voorbeelden op van wegbeheerders die in aanbestedingen rekening houden met het duurzame karakter. Ook binnen AWV denken we na over onze rol. Dirk Van Troyen, Studie-ingenieur Wegstructuren bij Wegenbouwkunde, legt uit waar we vandaag staan.
Duurzaam aanbesteden, wat is dat?
Duurzaam aanbesteden slaat op het uitschrijven van overheidsopdrachten waarbij je niet enkel rekening houdt met het aspect 'prijs'. Ook factoren zoals bijvoorbeeld lokale tewerkstelling of productie, oorsprong en transport van de grondstoffen kunnen dan meespelen. Alle mogelijke extra criteria vallen terug in (minstens) één van drie volgende pijlers:
economisch, sociaal bekommerd en met respect voor het milieu.
Zijn we verplicht om duurzaam aan te besteden?
Dirk: “De Vlaamse Regering wil tegen 2020 100% duurzame overheidsopdrachten plaatsen. Om dat te realiseren, werd het Plan Overheidsopdrachten 2016-2020 opgemaakt. AWV doet daar dus aan mee. Ook vanuit Europa hebben we ons geëngageerd om groener aan te besteden via de Green Public Procurement (GPP) regels. Dat GPP is slechts een vrijwillig instrument, maar het Plan Overheidsopdrachten stippelt uit wat we precies willen realiseren.”
Praktijkvoorbeelden uit het buitenland
Waar staan we vandaag al bij AWV?
Dirk: “In 2014 hebben we het pilootproject 'Carbon Free-Ways' aanbesteed. Het ging over de asfaltrenovatie op de N117 in Kontch. Daarbij hebben we, naast de prijs, ook de CO2-uitstoot van de offertes in de gunning opgenomen. Het project was een succes en vooral een goede leerschool: het is niet evident om de traditie van het klassiek aanbesteden te doorbreken."
"Begin dit jaar hebben we dan weer een dienstorder gelanceerd om aannemers te stimuleren om asfalt te produceren bij een lagere - en dus energiezuinige - temperatuur. Daarbij geven we een fictieve korting van 5€ per ton ‘groene asfalt’ bij het beoordelen van de offertes. Deze maatregel loopt eind 2020 af."
Welke projecten zitten er zo nog in de pijplijn?
Dirk: “Een tijd geleden contacteerde het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw (OCW) ons met de vraag of we mee wilden stappen in het verhaal van Green Public Procurement, een initiatief rond het verduurzamen van opdrachten voor wegenwerken. We hapten meteen toe. Zo werken we nu al een tweetal jaar aan de toepassing van GPP-criteria in Belgische bestekken. Daar is een bestektekst uit ontstaan voor een pilootproject: de renovatie van de N37 in Pittem. Hierbij kijken we naar een brede waaier aan indicatoren. Niet enkel het prijscriterium speelt mee, maar ook CO2-uitstoot van het vrachtverkeer, hoeveelheid recyclage, geluidsproductie van het asfalt en gebruik van hernieuwbare energie. Eind dit jaar willen we het bestek publiceren."
"Ook werken we mee aan de implementatie van de CO2-prestatieladder in België (zie voorbeeld van Nederland, nvdr.). Daarmee hopen we volgend jaar al te landen. Het uitgangspunt is hetzelfde als in Nederland. Er zijn trouwens al bedrijven in België die ook werkzaam zijn in Nederland en ook al op de ladder staan. Dat zal andere Belgische bedrijven hopelijk stimuleren om hetzelfde te doen."
Wat zijn de succesfactoren om duurzaam aan te besteden?
Dirk: “Je kan hier en daar gemakkelijk een duurzame aanbesteding doen, maar waar de echte meerwaarde ligt is om het op grote schaal uit te rollen. We moeten namelijk alle neuzen in dezelfde richting krijgen. Daarbij bedoel ik niet enkel aannemers en leveranciers die een duwtje in de rug moeten krijgen, maar ook intern binnen AWV. Een duurzame aanbesteding behelst immers andere voorschriften, een andere aanpak die soms haaks staat op de klassieke manier van werken. Dat vergt wel wat tijd. De CO2-prestatieladder heeft trouwens ook in Nederland in het begin heel wat tegenwind meegekregen. Toch zie je op termijn dat mensen de vruchten plukken van zo’n investering. Onze hoop is dat deze gunningscriteria in de toekomst kunnen worden uitgebreid naar alle bestekken.”
Ligt de bal in het kamp van de overheid of van de aannemers om duurzaam te innoveren?
Dirk: “Als overheid zijn we een belangrijke motor om duurzame innovaties in de wegenbouw te stimuleren. Duurzame oplossingen vereisen immers een initiële investering van de aannemers en producenten. Door er een gunningsvoordeel aan te koppelen, verdient die investering zich snel terug.”
