De laatste steen
N70 Beveren, hoe PFAS zorgde voor vertraging
Voor een werfbezoek gingen we deze keer langs in Melsele, een deelgemeente van Beveren. De N70 is intussen afgewerkt. Maar de werf haalde ongewild een aantal keren de pers omdat er PFAS in de grond en het bemalingswater werd vastgesteld. Collega’s Birgitte Maes (werfleider) en Manu Cascudo (adviseur werfuitvoering) van WA vertellen ons hoe dat verliep en hoe ze het aanpakten.
Laat ons beginnen bij het begin. Welke werken zijn er uitgevoerd voor het project?
Birgitte: Het was een vernieuwing van gevel tot gevel. De riolering is vernieuwd, de nutsleidingen zijn verlegd, er zijn busbanen bijgekomen op een deel van het traject, er liggen nu volwaardige fietspaden en de volledige wegopbouw is opnieuw gelegd. Het volledige traject was zo’n 2km.
En toen kwam PFAS op jullie pad terecht.
Birgitte: Na vier fases pas. Het was niet iets waarvan we bij de start wisten dat het zou opduiken op deze werf. Het was pas na een geval op diezelfde N70 in Zeveneken bij WOV dat het ook op ons pad terechtkwam. We hebben dat dan ook laten onderzoeken en toen bleek er ook op onze werf PFAS in de grond en in het bemalingswater te zitten. Maar de impact daarvan is ook pas na een tijd echt goed doorgedrongen.
Hoe pak je dat dan aan op zo’n moment?
Birgitte: We gingen net starten aan de volgende fase. Toen we hoorden dat het er niet goed uitzag in de metingen, hebben we de aannemer meteen de opdracht gegeven om alles on hold te zetten. Er was binnen AWV nog niet echt ervaring of expertise rond PFAS. We hebben in een spoedberaad samengezeten. Ik, Manu, Eva als afdelingshoofd, tot zelfs onze toenmalige AG Tom Roelants toe om te bekijken wat we gingen doen. Daarna volgde nog een reeks overlegmomenten met VMM, OVAM, het studiebureau en anderen. Manu heeft zich in sneltempo moeten inwerken in het thema. We zijn slechts mondjesmaat te weten gekomen wat we moesten of konden doen, want in de praktijk was er bij andere instanties niemand die zich daar echt over durfde uit te spreken.
Manu: Het is ook een dubbel verhaal. Je hebt de PFAS in de bodem. Dat is een probleem, maar in de praktijk kost dat vooral meer geld om de grond te zuiveren maar daar blijft het ook bij. Maar de PFAS in het grondwater bleek een ander verhaal. Je moet de lozing van dat water vergund krijgen. Dat bemalingswater heeft op dit moment geen apart statuut en valt onder ‘afvalwater’, bedrijfsafval dus. Voor de lozing geldt daarvoor de Europese norm van drinkwater. Dat wil zeggen dat de PFAS onder een bepaald niveau moet blijven. Wij zaten daarboven. De werf verderzetten was dus geen optie want dat zou een milieudelict zijn.
Wat doe je daar dan aan?
Manu: De grond is afgevoerd. Voor het water moesten we een nieuwe omgevingsvergunning aanvragen voor de bemaling. We hebben dan een zuiveringsinstallatie laten plaatsen om het water te kunnen zuiveren. Het zijn die vergunningen die voor extra vertraging hebben gezorgd. Ook de zoektocht naar expertise kostte ons veel tijd. De problematiek is nu hot en er gebeurt veel rond. Maar op het moment dat het opdook op onze werf was er niks rond vastgelegd, was er geen concrete regelgeving … En er wordt met argusogen naar gekeken. Niemand durft een beslissing te nemen die niet wettelijk gekaderd is. Dat wettelijk kader voor bemalingswater was er niet.
Birgitte: We probeerden de vertraging te beperken door op voorhand al gesprekken aan te gaan voor de vergunning. We dachten zo tijd te besparen. Maar uiteindelijk hebben ze nog gewacht tot de allerlaatste dag van de termijn om de goedkeuring te geven. Omdat er ook bij hen nog veel onduidelijkheden waren.
Manu: We hadden onze aannemer gebriefd om klaar te staan vanaf de einddatum van de goedkeuringstermijn van de omgevingsvergunning voor de bemaling en de zuiveringsinstallatie. Om zoveel mogelijk tijd uit te sparen. Met resultaat, want een week na het krijgen van de vergunning zijn we terug aan de slag kunnen gaan.
Wat neem je daaruit mee naar de toekomst?
Manu: De belangrijkste les is ondertussen een wettelijke verplichting geworden. Alle bodemstalen moeten nu gecontroleerd worden op PFAS. Een technisch verslag moet daar nu gewoon aan voldoen. Screening en voorbereiding van een project zijn dus wel heel belangrijk. Vanaf 1 januari is er ook een tijdelijk handelingskader dat in voege gaat.
Om te eindigen met een grappige noot.
Birgitte: De gemeente wilde graag een kunstwerk op het traject. Ze richtten daarvoor speciaal een werkgroep op. Die werkgroep kwam heel vaak samen, er is veel overleg over gepleegd. Maar het uiteindelijke resultaat is een kunstwerk dat verscholen ligt tussen de bomen en dat je niet ziet staan als je het niet weet. Ik denk dat het een windwijzer moet voorstellen maar het doel is niet helemaal duidelijk.
Manu: Birgitte is ook de enige (samen met het studiebureau) die het hele traject mee heeft afgelegd. De projectmanagers zijn wel eens veranderd, het team van de gemeente is veranderd, bij de aannemer waren er veel wijzigingen. Gelukkig was Birgitte de constante.
Dank je wel!